پویایی

پویایی به معنای احساس نیرومندی شدید همراه با شیفتگی در تجربه کنجکاوانه و فعال برای یک کشف بزرگ هیجان‌انگیز است. پویایی خود شامل دو مؤلفه اساسی "جنب و جوش هیجانی" و "سرسختی شناختی" است.

در اینجا به بررسی این دو خرده‌مقیاس پویایی پرداخته می‌شود تا مفهوم را در رویکرد تعاملی بهتر درک کنیم.

الف) جنب و جوش هیجانی:

جنب و جوش هیجانی به معنای شوخ‌طبعی مشهود، بروز راحت و ساده‌ی هیجان و حرکت، لذت از فعالیت بدنی است. جنب و جوش به معنای لذت از فعالیت بدنی و ورزشی متنوع و تحرک که همراه با یادگیری دقیق فعالیت‌های بدنی و برخورداری از مهارت‌های بالا در انجام این فعالیت‌هاست و موجب انجام راحت حرکات ورزشی می‌شود. این جنب و جوش‌های بی‌قرارانه از جانب اطرافیان مشهود است.

ب) سرسختی شناختی:

سرسختی شناختی بدین معناست که کنجکاوی فرد با هر مسئله‌ی مبهمی در قلمرو فعالیت‌های مورد علاقه‌اش تحریک می‌شود و وی با همه‌ی وجود و مشغولیت سرسختانه به آن مسئله، با احساس نیرومندی بدون درماندگی و بدون احساس گذشت زمان در هنگام اشتغال به حل مسئله هر قدر بزرگ، در پی آن است که از آن سر در آورد و حقیقت را کشف کند و امور را روشن نمی‌آید، بدین ترتیب، فکر همیشگی لزوم انجام یک کار بزرگ، بویژه نو و تازه، و اندیشه‌ی کنجکاوانه هیجان‌انگیز و دردسرآفرین همه‌ی زندگیش را فرا می‌گیرد، وی با لذت و سرسختی، این کنجکاوی‌های هیجان‌انگیز، ماجراجویانه و البته خطرناک را از طریق تجربه‌ی دانسته‌هایش دنبال می‌کند و برای این تجربه، ناآرامی نشان می‌دهد، حتی اگر آن مسئله در ظاهر تجربه‌کردنی نباشد.

این مفهوم خود شامل "شیفتگی برای تجربه"، "سرسختی برای کشف بزرگ"، "احساس نیرومندی شدید" و "آمادگی برای کنجکاوی" است. "شیفتگی برای تجربه" به معنای آن است که فرد با همه‌ی وجود و با مشغولیت سرسختانه به یک مسئله، در پی آن است که از آن سر در آورد. "سرسختی برای کشف بزرگ" به معنای فکر همیشگی لزوم انجام یک کار بزرگ در زندگی، به ویژه نو و تازه همراه با سرسختی برای روشن شدن امور و کشف حقیقت است. "احساس نیرومندی شدید" به معنای آن است که فرد در فعالیت‌های مورد علاقه، بدون درماندگی و بدون احساس گذشت زمان در هنگام اشتغال به حل مسئله هر قدر بزرگ، نیرومندی شدیدی را در درونش احساس می‌کند. و بالاخره "آمادگی برای کنجکاوی" به این معناست که کنجکاوی فرد با هر مسئله‌ی مبهمی تحریک می‌شود و اندیشه‌ی کنجکاوانه‌ی هیجان‌انگیز و دردسرآفرین همه‌ی زندگیش را فرا می‌گیرد و وی با لذت و سرسختی تمام این کنجکاوی‌های هیجان‌انگیز و ماجراجویانه، هر چند خطرناک، را دنبال می‌کند. برای بررسی و سنجش پویایی، "آزمون پویایی-بیتابی" مورد استفاده قرار می‌گیرد. در نهایت باید گفت برای درک بهتر این مفهوم، توجه به مفهوم "بیتابی" در کنار آن الزامی است. و البته که باید دقت داشت، مفهوم پویایی در مبحث خلاقیت به طور متمایز و خاصی مورد توجه است.