بهداشت روان یک نوجوان از ملاحظات شخصیتی وی تبعیت می کند. در این مقاله بر پایه توسعه جدیدی از یک بررسی پژوهشی گسترده، سه الگوی بزرگ شخصیت در قبال بهداشت روان نوجوان ارایه می شود.
این سه الگوی بزرگ شخصیت کم و بیش از ابتدای دوره بلوغ بروز می یابد و بسته به ویژگیهای هر یک، به پدیدآیی هویت فردی نوجوان و شکل گیری آن کمک می کند.
اهمیت این الگو پردازی پیوند تنگاتنگ آن با پدیده بهداشت روان نوجوانان است.
الف) ساختار شخصیّتی پیماندار
این بافت شخصیّتی مرکّب از چهار خصیصهٔ «تعهّد»، «سازش»، «استقلال» و «ظرفیّت تحلیلی» است.
آمادگی برای یادگیری دقیق، فهم، دریافت و گیرایی تیز در محوریابی، ریشه‌یابی سادهٔ مفاهیم، تجزیه و تحلیل مطالب، طبقه‌بندی راحت مفاهیم به شیوه‌های نوین، ارایهٔ آسان دسته‌بندیهای جدید از مفاهیم، سازماندهی سادهٔ مباحث بر اساس ارتباط دهی بین آنها، دسته بندی و ترکیبدهی پدیده ها برای انجام کار، سهولت و سادگی در برقراری پیوند و رابطه با دیگران، سازگاری با موقعیّتها، رعایت موازین، مقرّرات، قوانین و آداب محیط، وقت شناسي، کوشش در نگهداری وسایل شخصی و مرتب بودن، انضباط در امور، و همچنین از عهده برآمدن فرد در انجام وظایف و مسؤولیّتهاست به گونه ای که فرد، مورد اعتماد دیگران قرار می‌گیرد
به تعبیر دیگری این شخصیت از پویشی پایدار نیز برخوردار است؛ گرچه پویندگی و پایداری آن در سطح دو ساختار دیگر نیست.
ب) ساختار شخصیّتی پایدار
این بافت شخصیتی مرکّب از دوخصیصهٔ «سنجیدگی» و «فراگستری» است. لذا از ساختار شخصیتی پایدار می توان چنین تعریفی ارایه داد:
«سنجش همهٔ جوانب هنگام تصمیمگیری، یادگیری دقیق برای انجام کار، رعایت موازین، مقرّرات، قوانین و آداب محیط، وقت شناسي، کوشش در نگهداری وسایل شخصی و مرتب بودن، انضباط در امور، از عهده برآمدن فرد در انجام وظایف و مسؤولیّتها بر اساس عقل و منطق و بهترین راه با استفاده از هوش و درک خود توأم با پشتکار در آموخته ها، به گونه ای که فرد، مورد اعتماد دیگران قرار می‌گیرد.
ج) ساختار شخصیّتی پویا
این بافت شخصیّتی مشتمل بر سه خصیصه است: «اندیشه گردی فرایندی»، «کنجکاوی تحلیلی» و «نیرومندی»
ساختار شخصیّتی پویا را می توان این گونه تعریف کرد:
«احساس نیرومندی شدید در فعّالیّتهای مورد علاقه، جذّابیت هر چیز تازه و نو، لذّت از انجام کار جدید به تنهایی و مستقلّ، مشغولیت کامل به مسأله رویارو همراه با گردش اندیشه، پیگیری کنجکاویهای هیجان انگیز برای حلّ مسأله با انجام فعّالیّتهای پراکنده بدون احساس درماندگی، و دقّت پیش بینی دربارهٔ رویدادها که توأم با لذّت از جنب و جوش و فعّالیّتهای بدنی و ورزشی متنّوع، و برخورداری از مهارتهای بالا در انجام فعّالیّتهای حرکتی است».
دیدگاه خود را بنویسید