هدف این گفتار، تحلیل نظام‌مند مجموعه‌ای از پژوهش‌های نوین در حوزه تیزهوشی است که از منظرهای گوناگون روان‌شناختی، آموزشی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی به بررسی تیزهوشان پرداخته‌اند. برای دستیابی به تصویری جامع، مقالات در قالب هفت دسته اصلی شامل: «ابعاد روان‌شناختی و شناختی تیزهوشی»، «آموزش و پرورش تیزهوشان»، «خلاقیت، معنویت و ابعاد نوین»، «دیدگاه‌ها و نگرش‌ها نسبت به تیزهوشی»، «ارزیابی و سنجش»، «سیاست‌گذاری و تاریخ تیزهوشی» و «مطالعات روایی و بینشی» طبقه‌بندی و تحلیل شده‌اند.