«نظريهٔ هيجان انديشه» از سوي نگارنده براي نخستين بار در هفدهمين كنفرانس شوراي جهاني كودكان تيزهوش و مستعدّ (انگلستان، 2007) ارايه شد و سپس در ساير مجامع بين المللي توسعه يافت.(كاظمي،2008، کاظمی و کاظمی، 2014)
این نظریّه به ماهيّت يكپارچه دامنه هاي عاطفي و شناختي خلّاقيّت توجّه مي كند و فرآيند خلّاقيّت را ناشي از وجود دگرگونيهاي هماویخته شناختي و عاطفي مي‌داند. بر اين اساس، معمولاً دو هيجان عمده در پديدآيي و شكل گيري خلّاقيّت نقش دارند: «پويايي» و «بيتابي».
«پويايي» به معناي احساس نيرومندي شديد همراه با شيفتگي در تجربهٔ كنجكاوانه و فعّال براي يك كشف بزرگ هيجان انگيز است. این مفهوم در برگیرندهٔ دو مؤلّفه اساسی یعنی «جنب و جوش هیجانی» و «سرسختی شناختی» است.
«سرسختي شناختی» شامل «شيفتگي براي تجربه»، «سرسختي براي كشف بزرگ»، «احساس نیرومندی شديد» و «آمادگي براي کنجکاوی» است.
«بيتابي» اشاره به بيمناكي، گرفتاري دروني و بيقراري ناشي از گردش انديشه دارد كه همراه با تظاهرهای بدني است و فرد احساس مي كند براي فعّاليت، تحت فشار قرار دارد.
سهم هر يك از اين دو هيجان در خلّاقيّت به تفاوتهاي فردي (مانند هوش، سنّ، جنسيّت، عوامل فرهنگي) بستگی دارد.
بنابراین خلّاقیّت گاهی مستلزم طیّ تجارب روانشناختی ناخوشایندی است که شباهتهایی فریبنده و گمراه کننده با برخی اختلالات روانی دارند. جریان عاطفی خلّاقیّت ممکن است به پدیدهٔ «روان فرسایی» و بروز آسیبهایی در «خود» بینجامد. به سبب ویژگیهایی که در تجربه «بیتابی» ملموس است، بسیاری از افراد خلّاق در معرض عنواندهی موهوم برای «بیماری یا اختلال روانی» قرار دارند. غفلت از ماهیّت بیتابانه خلّاقیّت و رهاسازی فرد خلّاق در این جریان به حال خود، بدون نظارت مشاوره ای تخصّصی، خطر ابتلا به اختلال واقعی را پیش می آورد.
منابع
کاظمی حقیقی، ناصرالدّین (1389) رابطهٔ هیجان اندیشه و خلاقیت در میان دختران و پسران تیزهوش و مستعدّ، فصلنامه کودکان استثنایی، سال 1 شمارهٔ 1، صفحات 1-22
کاظمی حقیقی، ناصرالدّین (1394) چشم اندازهای مشاوره برای نوجوانان تیزهوش، مجلّه استعدادهای درخشان، شماره 73
کاظمی حقیقی، ناصرالدّین (1394) خلاقیت، فصل دهم، صفحات 177-217
ترابی گودرزی، زهرا(1394) بررسی نقش واسطه ای حمایت اجتماعی در رابطه بین خلاقیت و استحکام من در دانشجویان هنر دانشگاه تهران،(پایان نامه کارشناسی ارشد) دانشگاه علوم و تحقیقات، 11، 79، 146-156
Kazemi Haghighi, Nasseroddin (2007) The hexahedral paradigm of creative personality: "A review of sixty years of literature for the 21st century", World Council for Gifted and Talented Children, 17th Biennial World Conference.
Kazemi Haghighi, Nasseroddin. (2008) Educational Directions in the Hexahedral Paradigm of Creativity, Proceeding of the International Conference on Excellence in Education 2008: Future Minds and Creativity, 250-264
Kazemi Haghighi, Nasseroddin & Navabakhsh, Mehrdad(2011) Social Consideration in the Creativity: Resource Orientation, International Journal of Social Sciences(IJSS ( Vol.1, No.1
Kazemi Haghighi, Nasseroddin & Kazemi Haghighi,Ahmad reza (2014). Economic Creativity Development, Turkish Journal of Giftedness and Education, Volume 4, Issue 1, 51-70
دیدگاه خود را بنویسید