بر اساس مبانی نظری، دستاوردهای پژوهشی و مشاهدات بالینی گسترده به طور کلی سه نوع تیزهوشی وجود دارد: آفرینندگی، پیشرفتگی و سازماندهی
مبتنی بر «نظام سه گانه تیزهوشی» خلاقیت متأثر از یک هسته مشترک موسوم به «پویایی» است که در جلوه دوم سه خاستگاه مهم را پدید می آورد: «طرح نو»، «حل مساله اکتشافی»، «کارآفرینی» این سه خاستگاه به نوبه خود پنج حیطه بزرگ خلاقیت را پی می ریزد:«نظریه پردازی»، «مفهوم یابی»، «استنباط»، «رهیابی تحلیلی» و «نوآوری»
توانایی برجسته در هوش و کنش در زمینه‌ای خاصّ در یکی از سه قلمرو بزرگ آفرینندگی، پیشرفتگی، سازماندهی
تیزهوشی سازماندهی به مثابه یکی از مهمترین انواع تیزهوشی، زمینه مفهوم پردازیها و اقدامهای بزرگ در سطح کلان را پی ریزی میکند این نوع تیزهوشی مبتنی بر ظرفیت برجسته در هوش تحلیلی است.