اگر رشد توجه جهاني نسبت به استعدادهاي درخشان شامل افراد خلّاق شود، پذيرش اجتماعي لزوم تفكيك آنها از نظام آموزشي و پرورشي اجتنابناپذير است؛ زيرا پرورش خلّاقيت، مستلزم تحقق كوششهاي تفكيكي است. در درون يك طرح عادي نميتوان «استقلال طلبترين» دانشآموزان را تحت آموزشي قرار داد كه با نيازهاي آنها متجانس نيست. از سوي ديگر، ساختار آموزش رسمي، بطور ذاتي با پرورش خلّاقيت متناقض است. بنابراين، يك نظام تفكيكي که با پذيرش واقعيتهاي تكويني فرد خلّاق، براي رشد و پرورش، مقتضي تعديلهايي در ساختار آموزشي رسمي است. در اين نظام از طريق اقدامات مشاورهاي ويژه، پيوند رضايتبخشي ميان فرد خلّاق و كتاب درسي فراهم ميآيد.
«غنيسازي» بعنوان برنامهاي كه معمولاً با نظام تفكيك، ملازمت دارد، از ويژگيهايي ذاتي برخوردار است كه در مقايسه با تسريع، تجانس بيشتري با تقويت مهارت تفكر و پرورش خلّاقيت نشان ميدهد. توصيف به معناي تقويت مباني اطلاعاتي منجر به استواري بيشتر ريشههاي تفكر و خلّاقيت ميشود و تأكيد بر روش تفكر، يادگيري و تحقيق در ذات غنيسازي نهفته است (يعني يادگيري طوطيوار در جريان تفكر، مانع رشد خلّاقيت است) و سرانجام ممارست انفرادي بعنوان مصداقي از خود فراگيري منظم، خودگرداني و كار انفرادي بيش از تسريع در بافت غنيسازي يافت ميشود.
همة اين ويژگيها، مشروط بر آن است كه معلّماني با ويژگيهاي خاصّ به عنوان مراجع اطلاعاتي معتبر و
الگوهايی نيرومند در محور تلاشهاي غنيسازي قرار گيرند. اين الگوها از طريق انتظاراتي كه با واقعيتهاي جريان شناختي خلّاقيت (توجّه، ادراك، تفكر، يادگيري، و حفظ) سازگاري يافته، زمينههايي را براي تقويت انگيزههاي تحصيلي ويژه و در پي آن، جلب توجّه فراهم ميآورند و با پرهيز از خردهگيري، ايراد، سرزنش و تحقير، انتظارات خويش را متوجه مستقل بودن و تشويق تعالي جويي و پيشرفت گام به گام ميكنند. چنين شرايطي مناسبترين وضعيت را براي پذيرش خلّاقيت مهيا ميسازد.
خلّاقيت در ذات خود، مستلزم استقلالطلبي است، اما وجود يك نظام تفكيكي ويژة خلّاقيت، فضاي همگنی خلّاقانهاي را پديد ميآورد كه بنظر ميرسد «تعامل خلّاقانه»، تعارضي با استقلال طلبي افراد خلّاق ندارد. اين فضا حداقل سه نقش بسيار اساسي در پرورش خلّاقيت ايفا مينمايد كه تعامل خلّاقانه را اجتنابناپذير ميسازد:
1. در ميان ساير افراد خلّاق، الگوهايي متنفذ و نيرومند يافت ميشوند كه به تقويت مباني خلّاقيت و مهارت تفكر شكل داده، پايههاي شناختي خلّاقيت را استوارتر ميسازند.
2. همگنان خلّاق، منابعي معتبر و مؤثر از لحاظ اطلاعاتي و شناختي بشمار ميآيند. وجود اين منابع در درون يك نظام تفكيكي خاصّ خلّاقيت، علاوه بر آنكه تهديدي براي مراجع رسمي محسوب نميشود بلكه نظام مزبور را غني و تكميل ميكنند.
3. گسترش گروههاي مطالعاتي و تحقيقاتي خلّاق كه كم و بيش از تجانسهايي برخوردارند، سبب تعالي كيفي آفرينندگي شده، خلّاقيت را به وحدت، ارتقاء ميبخشد.
فضاي همسالي خلّاق در بسياري از موارد كافي است كه خودبخود محيطي سرشار و غني براي پرورش خلّاقيت فراهم آورد، فضاي غيررسمي و عاري از رقابتطلبي كه صرفاً يك تقليد را ميتوان در آن يافت: «تقليد براي خلّاقيت».
فضاي همگنی مذكور يکبار ديگر وجود پايههاي تكويني و ذاتي خلّاقيت را مورد تأكيد قرار ميدهد. اين پايهها كه در گسترة ويژگيهاي شخصيتي، انگيزشي، نگرشي و شناختي ريشه دوانيدهاند، ظرفيتي كلي و نوعي دامنه واكنش براي تأثيرپذيري محيطي فراهم ميآورند، دامنة واكنشي كه قبلاً براي هوش يعني زمينة خلّاقيت، وجود داشته است. بر اين اساس، خلّاقيت بيش از آنكه از محيط نقش بپذيرد، از طريق عوامل دروني و ذاتي تكوين مييابد(کاظمی،1393)
دیدگاههای بازدیدکنندگان
با سلام خدمت جناب آقای کاظمی پس استقلال طلبی که نتیجه ی آن خلاقیت است امری ذاتی است ؟
1414 روز پیش ارسال پاسخبی هیچ دخالت محیط؟
تعامل میان فرد و محیط موجب خلاقیت است
1413 روز پیش ارسال پاسخاستقلال نوعی تعامل است ؟
1412 روز پیش ارسال پاسخخلاقیت میتواند آموزش پذیر باشدبرای افراد مستعد اما غیر خلاق و میتواند باعث ایجاد خلاقیت در افراد شود؟گاها میبینیم کلاسهای تحت آموزش خلاقیت
1413 روز پیش ارسال پاسخخلاقیت آموزش پذیر نیست
1413 روز پیش ارسال پاسخباتشکر از مطالب مفیدتون استاد عزیز به نظرم خلاقیت نیازمند بستر مناسب است تا زمانی که بستری برای بروز استعدادها و خلاقیت وجود نداشته باشد کشفی هم صورت نمیگیرد چه بسا افرادی که خلاقیت زیادی در بسیاری از زمینه ها دارند اما حتی آگاهی از آنها ندارند
1413 روز پیش ارسال پاسخ۰با تشکر از مطالب مفیدتون استاد عزیز
1413 روز پیش ارسال پاسخبه نظرم خلاقیت نیازمند بستر مناسب است تا شکوفا شود و هر فردی میتونه خلاق باشه به شرط آنکه موقعیت بروز استعدادهاش رو پیدا کنه و قطع به یقین نظام آموزشی ، والدین ، کارفرمایان ، نقش به سزایی درفراهم سازی بستر استعدادها دارندتا شخص به آگاهی از خلاقیت خاص خودش و استعدادهاش برسه
هر فردی نمی تواند خلاق باشد
1413 روز پیش ارسال پاسخبا عرض سلام و تشکر از جناب آقای دکتر کاظمی، با توجه به بحث تعامل افراد خلاق همگن، بحثی که پیش می آید مربوط به مهارت های اجتماعی آنها در رابطه با افراد غیر خلاق است، اگر آنها صرفا با افراد خلاق و همچنین افراد خلاق همگن خود پرورش یابند، امکان ضعف مهارتهای اجتماعی هست یا خیر؟ پیشاپیش متشکرم برای پاسخ دهی
1413 روز پیش ارسال پاسخمهارتهای اجتماعی با همگنی فضا بهسازی میشود
1413 روز پیش ارسال پاسخضمن عرض سلام خدمت استاد ارجمند جناب آقای دکتر کاظمی
1412 روز پیش ارسال پاسخدر متن فوق ، منظور از فضاي همسالي خلّاق ،آیا همسانی سن تقویمی افراد خلاق یک گروه است ؟منظور از "همگنان خلاق" چیست؟
با تشکر
خیر همگنی اشاره به سنخیت و تجانس میان افراد دارد
1412 روز پیش ارسال پاسخ