مفهوم پويايي دربرگیرنده دو مولفه اساسی است: جنب و جوش هیجانی و سرسختی شناختی.
جنب و جوش هیجانی به معنای شوخ طبعی مشهود، بروز راحت هیجان و حرکت و لذت از فعالیت های بدنی میباشد.
جنب و جوش هیجانی بهترین عامل پیشبین برای خلاقیت دانش آموزان تیزهوش میباشد و با اینکه در هر دو جنسیت، خلاقیت با جنب و جوش، احساس نیرومندی شدید و شوخ طبعی و بروز ساده هیجان، همبستگی نشان میدهند ولی خلاقیت پسران بیش از دختران به جنب و جوش هیجانی بستگی دارد.
شوخ طبعی مشهود یعنی شوخ طبعی هیجان انگیز و بروز راحت و ساده هیجان ها
پس شوخ طبعی مشهود از مولفه های پويايي میباشد.
دامنه عاطفی خلاقیت در واقع از دو مبحث تشکیل میگردد. یکی واکنش های هیجانی و دیگری مبانی انگیزشی. شوخ طبعی بعنوان یک واکنش هیجانی با جلوه های حرکتی و جنب و جوش آمیز درآویخته و از خاستگاه های انگیزشی سرچشمه می‌گیرد.
عمده ترین تظاهرهای هیجانی خلاقیت، خصیصه شوخ طبعی است. این خصیصه از ابتدای مطالعات خلاقیت در اوایل قرن گذشته میلادی همواره مورد توجه بوده است. بررسی ها نشان می‌دهد که شوخ طبعی از پنج وجه و جلوه کلی برخوردار است که یکی از آن وجوه کنش هوشمندانه ذهنی (خلاقیت) به شمار می‌رود. این خصیصه هیجانی، در اندیشه واگرا و حل مسئله نقش خاصی را ایفا می‌کنند.
در هنگامیکه فرد خلاق به مقابله با موانع شناختی میپردازد، سطح بالایی از هماهنگی هیجانی را میتواند با شوخ طبعی و جنبه های دیگر هیجانی بروز بدهد.
شخصیت خلاق طنز را می‌پسندد و از شوخ طبعی و ظرافت ذهنی برخوردار است. بر پایه نتایج پژوهش ها شنیدن مزاح و بذله روی خلاقیت نوجوانان تاثیر می‌گذارد؛ علاوه بر آن کیفیت آموزش خلاقیت از طریق بذله گویی و کنایه مورد بحث است. شوخ طبعی و بذله گویی در کلاس درس همانگونه که خلاقیت را تقویت میکند، باعث کاهش اضطراب‌ و تنیدگی و دلتنگی و ملالت خاطر میشود.
شوخ طبعی یکی از خصایص نیروی روانی نیز میباشد.
براساس آزمون کتل، شوخ طبعی یکی از خصایص شخصیتی هوش تحلیلی است.
همچنین حس شوخ طبعی (بذله گویی) قوی از قابلیت ها و توانایی های افراد تیزهوش است. همگنان ممکن است دچار کژفهمی شوند و او را دلقک کلاس برای جلب توجه بپندارند. چنین زمینه ها و ریشه هایی ممکن است به تشخیص های نارسا بینجامد و کودکان تیزهوش و خلاق با عنوان های بیماری رو به رو بشوند.
شوخ طبعی به عنوان یک عامل هیجانی، خلاقیت دانش آموزان تیزهوش را افزایش می‌دهد. بطور کلی شرایط عاطفی و هیجانی و شناختی روی بروز خلاقیت نوجوانان تیزهوش در همه طیف های هوشی تاثیر می‌گذارد. اگر مثل شوخ طبعی، تحرک و واکنش هیجانی راحت و... مثبت باشند، خودشکوفایی آنها را تسهیل میبخشد، و اگر مانند بدن لرزی، تشنگی و... منفی باشد آنها را از خودشکوفایی باز می‌دارد. اگرچه، افراد با هوش تحلیلی بالای ۱۶۱ برای خلاقیت خود تحت تاثیر این طیف هیجانات نیستند حتی با اینکه دارای خصیصه شوخ طبعی و دیگر هیجانات باشند.
همچنین شوخ طبعی میتواند یکی از ویژگی های اساسی دانش آموزان تیزهوش دچار اختلال تحصیلی باشد.