بر اساس گسترش نظریه هیجان اندیشه، مفهوم تعاملی شخصیت پی ریزی شد. با بررسیهای بالینی و تشخیصی و تجربی در یک نمونه 934 نفری زنان و مردان هجده تا چهل ساله، ده خصیصه تعاملی شخصیت در سه حیطه «پویایی تحلیلی»، «یکپارچگی شناختی» و «وظیفه مندی» حاصل شد.
«تعهّد» به معنای یادگیری دقیق برای انجام کار، رعایت موازین، مقرّرات، قوانین و آداب محیط، وقت شناسي، کوشش در نگهداری وسایل شخصی و مرتب بودن، انضباط در امور، و همچنین از عهده برآمدن فرد در انجام وظایف و مسؤولیّتهاست به گونه ای که مورد اعتماد دیگران قرار میگیرد.
«ظرفیت تحلیلی» به معنای آمادگی روانی برای فهم، دریافت و گیرایی تیز در محوریابی، ریشهیابی سادهٔ مفاهیم، تجزیه و تحلیل مطالب، طبقهبندی راحت مفاهیم به شیوههای نوین، ارایهٔ آسان دستهبندیهای جدید از مفاهیم سازماندهی سادهٔ مباحث.
«بیتابی روانی» به معنای نااميدي از خود، احساس دايمي خستگی و ناتوانی و احساس دلنگراني دائمی در هنگام رویارویی با یک مسأله جدّي در زندگی، هیجان پذیری و تأثّر از احساس شخصی و دیگران در هنگام انتخاب و تشخیص خوبی و بدی و انجام رفتارهای نامتعادل
«نیرومندی» به معنای «احساس نیرومندی شدید در فعّالیّتهای مورد علاقه جذّابیت هر چیز تازه و نو، پیگیری برای حل مسأله بدون احساس درماندگی، لذّت از فعّالیّتهای بدنی و ورزشی متنّوع و جنب و جوش و برخورداری از مهارتهای بالا در انجام فعّالیّتهای حرکتی
«سازش» به معنای سهولت و سادگی در برقراری پیوند و رابطه با دیگران و سازگاری با موقعیّتها
«استقلال» به معنای تمایل به انجام کارها به تنهایی و مستقلّ و انجام فعّالیّتهای پراکنده
«سنجیدگی» به معنای سنجش همه جوانب هنگام تصمیمگیری و انجام بهترین راه بر اساس عقل و منطق توأم با پشتکار در آموخته ها
«اندیشه گردی فرایندی» به معنای لذّت از انجام کار نو و جدید و مشغولیت کامل به مسأله رویارو همراه با گردش اندیشه و دقّت پیش بینی دربارۀ رویدادها
«فراگستری» به معنای انجام کار بر اساس عقل و منطق، سنجش همه جوانب هنگام تصمیمگیری و انجام بهترین راه با استفاده از هوش و درک خود، کوشایی در نگهداری وسایل شخصی و انضباط و ترتیب در امور همراه با وقت شناسی
«کنجکاوی تحلیلی» به معنای پیگیری کنجکاویهای خطرناک و دردسرآفرین و هیجان انگیز در دسته بندی و ترکیبدهی پدیده ها.
تعامل شش خصیصه «تعهّد»، «ظرفیّت تحلیلی»، «بیتابی روانی»، «نیرومندی»، «سازش» و «استقلال» در حیطه «پویایی تحلیلی» سازمان می یابند.
««سنجیدگی» و «اندیشه گردی فرایندی» در تعامل با یکدیگر، خصیصه «وظیفه مندی» شخصیت را رقم می زنند .
تعامل «فراگستری» و «کنجکاوی تحلیلی» به خصیصه شخصیتی «یکپارچگی شناختی» منجرّ می شود.
در مجموع یک ابزار شخصیّت سنج موسوم به «آزمون تعاملی شخصیّت» حاصل شد و در پژوهشهای گوناگونی به کار رفت.
این آزمون تعاملی چنان که ذکر شد مرکب از سه مقیاس و 62 گویه است . ضریب پایایی ابزار بر مبنای آلفای کرونباخ 0/795 حاصل شد. آزمون مزبور در جامعه مردان و زنان ایرانی هنجاریابی شده است.(عباسقلی زاده، 1398؛ نازی زاده، 1399؛ ورامش، 1399)
دیدگاه خود را بنویسید