در مقاله حاضر، به بررسی نقش فرهنگ در تیزهوشی و تأثیر آن در تعریف و شناسایی دانشآموزان تیزهوش پرداخته شده است. طبق بررسیها، جنبههای فرهنگی در تعریف و برداشت از تیزهوشی تأثیر قابل توجّهی دارند و تشخیص تیزهوشی در جوامع چند فرهنگی به لحاظ جنبههای فرهنگی نیازمند توجّه خاصی است. همچنین، تأثیر فرهنگ بر کارکرد تیزهوشان و پیریزی فرهنگ پیشرفت برای دانشجویان تیزهوش و اقلیّتها به عنوان موضوعات مورد بررسی قرار گرفتهاند. در نهایت، تأکید شده است که برای تحقّق مهارتهای ارتباطاتی اجتماعی، تنوّع فرهنگی به عنوان یک زمینه و موقعیّت محیطی خاصّ باید در نظر گرفته شود.
تصمیمگیری، عملی است که شامل قضاوت، انتظار و ارزشیابی میشود و دو عنصر انتخاب و رفتار در آن وجود دارد. نظریات تصمیمگیری به دو دسته توصیفی و هنجاری تقسیم میشوند که هریک پایههای خود را برای تبیین فرایند تصمیمگیری دارند. فرهنگ به ترجیحات در زندگی و باورها توجه دارد و فرایندهای تفسیر از محیط پیرامون، آگاهی و جستوجو برای حل مسائل را فراهم میآورد. در نظریهٔ اسنادی، یک طرحواره شکل میگیرد که در مواجهه با تغییر مقاومت میکند و تغییرات متناسب با میزان اطلاعات جدیدی که قابلیت دسترسی میدهد، در آن صورت میگیرد. مؤلفه دیگر نظریهٔ اسنادی «ابتکار» است که مرکّب از قوانینی است که برای آزمون طرحواره خود استفاده میشود و سبب تسهیل داده پردازی میگردد.
مفهوم مشارکت فرهنگی به معنی شرکت داوطلبانه، ارادی و آگاهانه افراد، گروهها و سازمانهای تشکیل دهنده یک جامعه در ابعاد گوناگون زندگی فرهنگی آن جامعه است. این نوع فعالیت از سایر فعالیتهای روزمره متمایز است و به توسعه پایدار، متوازن و همهجانبه حیات فرهنگی جامعه کمک میکند.فرایند اجتماعی شدن نیز بازگو کننده تجربههایی است که انسان از طریق آن، آمادگی رفتاری در خصوص زندگی گروهی کسب میکند و الگوهای فرهنگی موجود در یک اجتماع همیشه توسط همه افراد به یک شکل و در یک میزان جذب نمیشود. با توجه به تفاوت ساخت و تکوین زیستی افراد، برخی از اجزا مهم تر و یا تعداد بیشتری از عناصر فرهنگ را میآموزند. به همین دلیل افراد در مقابل محرکی واحد به نحوی متفاوت از خود عکس العمل نشان میدهند و فرهنگ نیز در طول زمان تغییر میکند.در کل، مشارکت فرهنگی و اجتماعی شدن دو مفهوم مرتبط با یادگیری ارتباطات انسان با دیگران و جذب الگوهای فرهنگی جامعه هستند که در توسعه پایدار و حیات فرهنگی جامعه نقش مهمی ایفا میکنند.
فرهنگ به مجموعهای از ارزشها، نگرشها، گرایشها و الگوهای رفتاری مشترکی گفته میشود که در یک واحد اجتماعی با برخورداری از ریشههای تاریخی شکل میگیرد. فرهنگ از چهار چشمانداز پیدایشی، غایت نگری، ساختار نگری و فرایند نگری تبیین میشود. هر فرهنگ دارای واحد اجتماعی، یکپارچگی، ارزش، گرایش، الگوهای رفتاری، جامعه پذیری، اکتساب، ماندگاری، هویت و آثار خاصی است. در اینجا، حدود بیست نظریه مهم فرهنگی بر اساس مکاتب دستهبندی شدهاند.
روانشناسی تعاملی بر اساس مبانی ویژه ای استقرار دارد: هر پدیده روانشناختی مبتنی بر هفت پایه و در تعامل با پنج ریشه پی ریزی می شود. تعامل مبانی دوازده گانه مزبور متاثر از اصولی مانند پیچیدگی و نظام یافتگی، هر پدیده روانشناختی را شکل می دهد.
دکتر ناصرالدّين كاظمي حقيقي، دکتر ولی الله فرزاد، ايرج خوش خلق ، مريم يزداني پژوه
فرهنگ ایرانی همیشه همه را به سمت محبت رهنمون میدهد پیامبر اعظم فرستادهای است برای دعوت به مهربانی درواقع هم فرهنگ و هم دین ما دعوت کننده به محبت و مهربانی هستند که تنها راه مقابله با خشونت است.
یکی از مسائل مهمی که در روند جهانی شدن باید به آن توجه داشت حفظ فرهنگ است، فرهنگ، حقیقتی زنده و زاینده است که مدام در حال تغییر وتکامل است. بدون شک شناخت و حفظ هویت و روح فرهنگی مردمان هیچ سرزمینی بدون صیانت از میراث فرهنگ مادی ومعنوی و آثار باقی مانده از قرون گذشته امکانپذیر نخواهد بود
در این گفتار اساسی ترین مفاهیم روانشناختی و جامعه شناختی تیزهوش را مورد بررسی واقع می شود. تصوّر مردم از تیزهوش، مفهوم تیزهوشی و زمینه های آن ، پراکندگی تیزهوشی در اجتماع ، ضرورت اجتماعی کشف و پرورش عمومی ، حوزه های اساسی اشتغال تیزهوشان ، نقش تیزهوش در جامعه ، پیامدهای اجتماعی عدم توجّه به تیزهوش ، انتظارات اجتماعی تیزهوش و سیاستگذاری برای تیزهوش. سپس این نکته را مورد تأکید قرار می گیرد که جامعه در قبال تیزهوش ، دو راه اساسی دارد: 1) شناسایی و جذب و پرورش ویژۀ 2) عدم توجّه لازم . سپس به بیان اساسی ترین سیاستهای مربوط به تیزهوش می پردازد.