در این پژوهش دو دیدگاه عاملی و ترکیبی در قلمرو تیزهوشی از حیث رابطه میان هوش و خلّاقیّت مورد مقایسه قرار گرفتند.

انگیزهٔ‌ ذاتی و درونی یك خصیصهٔ‌ اساسی برای فرد خلّاق است.

از هيجان تعاريف متنوّعي شده است؛ امّا در يك جمع بندي كلّي، مي‌توان اين تعريف را ارايه داد: «هر حالت روانشناختي مبتني بر جنبة عاطفي توأم با تغييرات دروني است كه به بازگشت مجدّد تعادل ميان ارگانيسم و محيطش ياري مي‌دهد.

به طور كلّي نظريّه‌هاي تيزهوشي را از لحاظ طرز تلقّي نسبت به «عامل» مي‌توان در دو چشم انداز بررسي نمود: الف) عاملی ب) ترکیبی (تعاملی)

بر پایهٔ نظریه‌ها و پیشینه مطالعات، هجده تعریف در بارهٔ مفاهیم هوش، تیزهوشی، استعداد، نوآوری، پیشرفت تحصیلی و خلّاقیّت مورد تحقیق واقع شد.

نخبگی فرهنگی اصطلاح بسیار تازه‌ای در تاریخ مطالعات نظری قلمداد می‌گردد. برای نخستین بار در تاریخ مطالعات و ادبیّات تحقیق، در این مقاله، مبانی نظری و تشخیصی نخبگی فرهنگی به مثابهٔ یک حیطهٔ بسیار مهمّ از انواع نخبگیهای بشری مورد شرح و تفصیل واقع می گردد.

«هوش» در لغت به معنای فهم، شعور، درك، آگاهی، بیداری، به جا بودن حواس، متمایز كردن، زیركی، زرنگی و عقل و خرد استعمال شده است.

«تلفیق»[1] یک راهبرد آموزش و پرورشی است که دانش‌آموز مستعدّ، در درون برنامهٔ فراگیر عمومی یا اصطلاحاً «آموزش درون کلاسی»[2] همراه با دانش‌آموزان دارای هوش متوسّط اشتغال به تحصیل دارد.

براي دست‌اندركاران آموزش و پرورش ويژهٔ‌ استعدادهاي درخشان، آشنايي با برنامه‌هاي جديد اختصاصي، امري الزامي است.