دستاوردهای جدید در قلمرو روانشناسی تربیت تیزهوشی در قالب یک پارادایم خاص نشان می‌دهد که موفقیت دانش‌آموزان تیزهوش تنها به آموزش شناختی محدود نمی‌شود، بلکه به ترکیبی از روش‌های شناسایی دقیق، آموزش تفکیک‌شده، حمایت‌های اجتماعی-هیجانی، عدالت آموزشی و تحقیقات نوین نیاز دارد:روش‌های شناسایی تیزهوشان را متنوع‌تر کنند تا شامل ابعاد اجتماعی، هیجانی و رفتاری نیز باشد.نقش فناوری‌های نوین را در تدریس و یادگیری تقویت کنند تا محیط‌های آموزشی چالش‌برانگیز و جذاب‌تری برای تیزهوشان فراهم شود.تأثیر سیاست‌های آموزشی را در کشورهای مختلف مقایسه کنند تا مشخص شود که چگونه فرهنگ، اقتصاد و سیاست بر آموزش تیزهوشان تأثیر می‌گذارد.این پارادایم، نقشه راهی برای آینده آموزش تیزهوشان است که با ترکیب آموزش، حمایت روانشناختی و عدالت آموزشی، زمینه شکوفایی استعدادهای درخشان را فراهم می‌کند.
در سیر کلی مادّی‌نگری به مقوله شناخت، این دیدگاه با چالشهای متعدّدی روبرو بوده، که برخی از آن‌ها ریشه در تاریخ دارند و برخی دیگر در دوران کنونی مطرح شده‌اند یا چشم‌انداز آینده را تحت تأثیر قرار خواهند داد. این چالش‌ها را می‌توان در سه دسته اصلی بررسی کرد: چالشهای تاریخی، معاصر و آینده‌نگرانه.مادّی‌نگری در طول تاریخ، با چالشهای ورامادّی و اعتقادی دست‌وپنجه نرم کرده و در دوران معاصر با مسائلی نظیر آگاهی، محدودیت‌های علمی و اخلاق هوش مصنوعی مواجه است. در آینده نیز این دیدگاه باید پاسخگوی سوالات فلسفی، علمی و اجتماعی پیچیده‌تری باشد. با این حال، مادّی‌نگری همچنان به‌عنوان یکی از بنیادی‌ترین و مؤثرترین رویکردهای علمی، نقش مهمی در پیشبرد فهم ما از شناخت ایفا خواهد کرد، هرچند که برای تکامل خود نیازمند پذیرش و تلفیق رویکردهای جدید خواهد بود.
پویایی در زیست انسانی به مفهوم تغییرات و فرآیندهای مداومی اطلاق می‌شود که در سطح فردی و اجتماعی در بدن انسان و در روابط او با محیط اطرافش رخ می‌دهد. این پویایی شامل جنبه‌های مختلفی از جمله تغییرات فیزیکی، روانی، اجتماعی، و فرهنگی است که در طول زندگی انسان اتفاق می‌افتد. در این زمینه، عوامل مختلفی نظیر ژنتیک، محیط، فرهنگ، و تجارب فردی بر روند این پویایی تأثیر می‌گذارند.
تجربه زیستی به تجربیاتی اشاره دارد که از طریق فرآیندهای زیست شناختی و فیزیولوژیکی در بدن انسان به‌وجود می‌آیند. این تجارب می‌توانند به‌طور مستقیم به عملکردهای فیزیکی، شیمیایی، و نورولوژیکی بدن مرتبط باشند و تأثیرات قابل توجهی بر روان، احساسات، و رفتار فرد داشته باشند. در این زمینه، مفاهیمی مانند واکنش‌های بدن به استرس، درد، لذت، و حتی تغییرات هورمونی و عصبی به‌عنوان بخشی از تجربه زیستی در نظر گرفته می‌شوند.
مفهوم تجربه معنوی به حالتی از آگاهی یا ادراک اشاره دارد که در آن فرد احساس ارتباط عمیق با چیزی بزرگ‌تر از خود دارد. این تجربه معمولاً با معنای عمیق، آگاهی فراتر از خود، یا احساس وحدت و همبستگی با جهان یا نیروهای معنوی در ارتباط است. تجربه معنوی به‌طور عمده از دیدگاه‌های فلسفی، روانشناختی و دینی مورد بررسی قرار می‌گیرد و می‌تواند در قالب‌های مختلفی مانند تجارب مذهبی، عرفانی، یا تجارب روزمره‌ای که به فرد احساس معنا و هدف می‌دهند، بروز پیدا کند.
تجربه انسانی به مجموعه‌ای از احساسات، افکار، آگاهی‌ها، واکنش‌ها، و تجارب مختلفی گفته می‌شود که یک انسان در طول زندگی خود در مواجهه با جهان پیرامون، افراد دیگر و خود تجربه می‌کند. این تجربه‌ها می‌توانند شامل ابعاد مختلفی مانند جسمی، روانی، اجتماعی، معنوی، اخلاقی و فرهنگی باشند و هر یک از این ابعاد به‌طور مداوم در حال تعامل با یکدیگر هستند. تجربه انسانی فرآیند پیچیده‌ای است که در آن فرد با محیط خود ارتباط برقرار کرده و از آن برای درک و معنا بخشی به زندگی استفاده می‌کند.
